Społem - Powszechna Spółdzielnia Spożywców Robotnik w Zamościu
100 lat pieczywo - PSS Społem Zamość

Początki

Nasza historia sięga okresu tuż po I wojnie światowej. Podłożem powstania Spółdzielni było zubożenie społeczeństwa w wyniku wojny i po ponad 120-letniej niewoli. W Zamościu działa Okręgowe Stowarzyszenie Spożywców, które w poczet swoich członków nie przyjmowało robotników.

1918 – zalążki Spółdzielni

1919 – powstaje Robotnicze Stowarzyszenie Spożywców „Robotnik”

1920 – zmiana nazwy na Zamojskie Stowarzyszenie Spożywców „Robotnik” w Zamościu. Statut Stowarzyszenia zostaje zatwierdzony przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i podpisany własnoręcznie przez ministra Stanisława Wojciechowskiego, późniejszego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, znanego pioniera spółdzielczości.
Pierwszy sklep zostaje zorganizowany w lokalu Ochotniczej Straży Pożarnej z uwagi na trudności z pozyskaniem pomieszczenia. Drugi sklep funkcjonuje w lokalu darowanym Spółdzielni przez Józefa Stasiewicza przy ul. Bazyliańskiej.

1921 – Spółdzielnia posiada 3 sklepy i 3 stragany z pieczywem. Liczba członków wynosi 2300 osób. W tym roku zostają zlikwidowane przydziałowe kartki na zakupy w sklepach Spółdzielni, co powoduje osłabienie zainteresowania członków swoimi sklepami i w efekcie spadek ich liczby do 1770.

1923 – kolejna zmiana nazwy na Robotniczą Spółdzielnię Spożywców „Robotnik” w Zamościu. Pierwszą działalnością Spółdzielni jest działalność handlowa.

1924 – Spółdzielnia uruchamia pierwszą ręczną piekarnię i w ten sposób rozpoczyna działalność produkcyjną

1928 – Spółdzielnia uruchamia pierwszą w Zamościu piekarnię mechaniczną w budynku przy ul. Sienkiewicza.

W okresie ustabilizowanej działalności Spółdzielni wybucha druga wojna światowa. Spółdzielnia przetrwała wojnę, ale poniosła ogromne straty finansowe, kadrowe, lokalowe i ideowe, mimo to w pierwszych latach po wojnie rozwija się pomyślnie.

Okres powojenny

 

1948 – w ramach koncentracji ruchu spółdzielczego rozpoczyna się etap likwidacji wielu spółdzielni, również w Zamościu i powstawanie nowych, połączonych branżowo.
29 maja 1949 – następuje połączenie Spółdzielni „Robotnik”, Spółdzielni Kolejarzy i Spółdzielni Nauczycielskiej w jedną Spółdzielnię o nazwie Powszechna Spółdzielnia Spożywców „Robotnik” w Zamościu. Nazwa ta przetrwała do dnia dzisiejszego.

 

1950 – 1956 – reorganizacje w handlu: organizacja Miejskiego Handlu Detalicznego, na rzecz którego Spółdzielnia przekazała wiele placówek. Społemowski hurt zostaje przejęty przez Państwową Centralę Handlową.

1966 – ponowna reorganizacja spółdzielczości spożywców:

1968 – zakończono budowę Spółdzielczego Domu Handlowego.

 

1973 – zakończono budowę ciastkarni przy ul. Kilińskiego.

1975 – nowy podział administracyjny kraju powoduje powstanie 49 województw (w tym zamojskiego). Powstaje Wojewódzka Spółdzielnia Spożywców, a PSS “Robotnik” staje się Oddziałem WSS w Zamościu.

1976 – kolejna reorganizacja handlu w Polsce – uczyniono spółdzielczość odpowiedzialną za zaopatrzenie w artykuły spożywcze, zabraniając handlu artykułami przemysłowymi.

1982 – wchodzi w życie nowa ustawa o spółdzielczości – „Prawo spółdzielcze”, dając spółdzielniom samodzielność, samorządność i samofinansowanie.
Przestają istnieć WSS-y, a w ich miejsce powstają Wojewódzkie Związki Spółdzielni Spożywców lub Oddziały Wojewódzkie Centralnego Związku Spółdzielni Spożywców w Warszawie.

01.01.1983 – na bazie Oddziału WSS w Zamościu powstaje Powszechna Spółdzielnia Spożywców „Robotnik” w Zamościu. Rozpoczyna się korzystny okres dla jej rozwoju gospodarczego.

1987 – kolejna reorganizacja spółdzielczości spożywców: likwidacja Oddziałów Wojewódzkich CZSS i Wojewódzkich Związków jako ogniw pośrednich. Na ich bazie powstają Spółdzielnie Osób Prawnych, zrzeszające dobrowolnie PSS-y.
PSS „Robotnik” w Zamościu nie przystępuje do nowo tworzonej Spółdzielni Osób Prawnych, lecz zostaje jedynie członkiem CZSS w Warszawie i – jako jedna z nielicznych w kraju – umacnia swoją samodzielność.

Druga połowa lat 80-tych – okres intensywnego rozwoju gospodarczego PSS „Robotnik” w Zamościu. Spółdzielnia powiększa swój majątek poprzez sukcesywny wykup pawilonów handlowych z piekarniami od Spółdzielni Mieszkaniowych oraz zakup innych lokali i obiektów.

Po 1990 roku

„Robotnik” w Zamościu, podobnie jak inne PSS-y, traci wiele placówek handlowych, prowadzonych w lokalach dzierżawionych. Ponadto Spółdzielnia likwiduje działalność gastronomiczną. Z tego powodu traci pracę ponad 150 osób, a około 30 przekwalifikowuje się do pracy w handlu. Następuje likwidacja: Wytwórni Wód Gazowanych, piekarni nr 2 i 3, zakładów usługowych (krawieckich, fryzjerskich, kosmetycznych) oraz Ośrodka Praktyczna Pani. W 1991 roku zatrudnienie w Spółdzielni wynosi 1589 osób, a w 1994 – zaledwie 597 osób.

1994 – Podstawową działalnością Spółdzielni jest handel i produkcja piekarsko-ciastkarska oraz działalność pomocnicza, którą tworzą grupa remontowo-budowlana i transport.
W tak zorganizowanej Spółdzielni przyjęto kierunek inwestowania we własne obiekty – w ich modernizację, rozbudowę i dostosowanie do potrzeb nowoczesnego handlu.

Wchodzimy w XXI wiek

2003 – trudna sytuacja ekonomiczna Spółdzielni, spowodowana m.in.:

2004 – ważne wydarzenia organizacyjne w Spółdzielni:

2005 – 2012 – szereg pozytywnych zmian, m. in.:

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024